Ciąża jest wyjątkowym okresem w życiu kobiety – musi ona szczególnie zadbać o własne samopoczucie, a jednocześnie troszczyć się o zdrowie dziecka. Aby mieć pewność, że płód rozwija się prawidłowo, niezbędna jest stała opieka lekarska i regularne wykonywanie odpowiednich badań. Część z nich jest obowiązkowa, a kolejność ich przeprowadzania wynika z opracowanego przez specjalistów harmonogramu (tzw. kalendarza badań w ciąży). Inne, dodatkowe testy rekomendowane są w określonych przypadkach. Jakie badania w ciąży należy wykonywać?

Jakie badania w ciąży – I trymestr?

Pierwsze badania w ciąży wykonuje się już na początku, tj. przed upływem 10. tygodnia. Najczęściej lekarz potwierdza obecność zarodka i wstępnie ocenia jego rozwój na podstawie USG. Specjalista przedstawia również pacjentce kalendarz badań w ciąży, czyli zestaw testów, które są obowiązkowe. W pierwszym trymestrze należy do nich przede wszystkim morfologia, dzięki której można zdiagnozować u przyszłej mamy m.in. anemię i zaburzenia hematologiczne.

W początkowych tygodniach należy pamiętać także o przeprowadzaniu odczynu Coombsa, czyli diagnostycznego testu antyglobulinowego. Pozwala on na wykrycie przeciwciał odpornościowych, które mogłyby zagrozić dziecku.

Obowiązkowe pierwsze badania w ciąży obejmują również oznaczenie grupy krwi i Rh matki. W ten sposób uzyskuje się informację medyczną niezbędną w razie nagłej konieczności przetaczania krwi u pacjentki. Z kolei czynnik Rh potwierdza bądź wyklucza istnienie konfliktu serologicznego.

Harmonogram testów w pierwszych 14 tygodniach obejmuje cytologię, badanie moczu, stężenia glukozy we krwi, bakteriologię pochwy oraz oznaczenie TSH. W okresie tym wykonuje się też testy w kierunku występowania kiły (VDRL), toksoplazmozy, wirusa HCV, HIV i różyczki.

Pod koniec pierwszego trymestru przeprowadza się również badanie ultrasonograficzne, które ocenia rozwój płodu i jego gabaryty oraz podaje szacunkowy termin porodu. Na tym etapie USG genetyczne może już wskazać określone nieprawidłowości, m.in. wady serca, mózgu, kręgosłupa.

Na jakie badania na początku ciąży warto się jeszcze zdecydować? Na pewno przyda się wizyta u stomatologa oraz USG piersi. U części pacjentek zalecane są również testy PAPP-A w kierunku obecności u płodu zespołu Downa i choroby Edwardsa. Jeśli wyniki nie są jednoznaczne, trzeba wykonać inwazyjne badania prenatalne z zalecenia lekarza. Może to być np. biopsja kosmówki, amniopunkcja czy fetoskopia.

Jakie badania w ciąży – II trymestr?

W kolejnym etapie, obejmującym okres między 14. a 27. tygodniem ciąży, kalendarz badań obowiązkowych jest zwykle nieco luźniejszy. Drugi trymestr to czas USG „połówkowego”, wykonywanego około 20. tygodnia. Na jego podstawie specjalista szczegółowo analizuje budowę poszczególnych narządów płodu, mając również na uwadze wykrycie ewentualnych wad wrodzonych. Połówkowe USG pozwala też sprawdzić położenie i masę ciała dziecka oraz wskazać jego płeć.

W drugim trymestrze obowiązkowo przeprowadzane są również inne badania ciążowe. Kontroluje się przede wszystkim mocz, robi morfologię krwi i wymaz z pochwy na obecność bakterii. W niektórych wypadkach powtarzane są testy pod kątem obecności toksoplazmozy.

Bardzo istotna w tym okresie jest kontrola stężenia glukozy we krwi za pomocą doustnego testu. Wykonanie tzw. krzywej cukrowej pozwala zapobiec wielu poważnym nieprawidłowościom w przebiegu ciąży – zarówno w organizmie matki, jak i dziecka.

Dodatkowo zlecane badania ciążowe w drugim trymestrze dotyczą kobiet z czynnikiem RH(-). Pacjentki te muszą zrobić test na przeciwciała anty-Rh (anty-D).

Zaburzenia rozwojowe zdiagnozować można na tym etapie na podstawie testu potrójnego β-HCG, AFP i estriolu. Sporo pacjentek decyduje się również na badanie genetyczne NIFTY lub test Panorama. Wszystkie należą do nieinwazyjnych badań prenatalnych.

Jakie badania w ciąży – III trymestr

Między 28. a 40. tygodniem ciąży płód intensywnie się rozwija, a organizm matki zaczyna stopniowo przygotowywać się do porodu. Kobieta może wówczas odczuwać częste duszności, cierpieć na nietrzymanie moczu, zgagę, skurcze mięśni i ból kręgosłupa.

Jeśli problem popuszczania moczu dotyczy również Ciebie, warto abyś nosiła wkładki urologiczne damskie, które sprawią, że będziesz się czuła komfortowo.

Jakie badania w ciąży wykonuje się na tym etapie? Przede wszystkim to standardowa morfologia, badanie moczu, obowiązkowe USG, a u pacjentek z Rh- dodatkowo powtórzenie testu na przeciwciała anty-D.

Ponadto po 32. tygodniu niezbędne są badania ciążowe w kierunku wirusowego zakażenia wątroby typu B (antygen HBs) oraz wirusa HIV. Przeprowadza się również posiew odbytu i pochwy, by wykluczyć zakażenie paciorkowcami.

Niektórym pacjentkom lekarz może zalecić także dodatkowe badania przesiewowe, np. HCV (w kierunku zapalenia wątroby typu C) oraz VDRL (test na obecność kiły).

Po upływie 40. tygodnia ciąży przeprowadza się badanie KTG, które analizuje czynności serca dziecka. Tuż przed porodem regularnie wykonywane jest też USG.

Masz problem z kaszlem w ciąży? Sprawdź nasz artykuł: https://mediprint.pl/domowe-sposoby-na-kaszel-w-ciazy/